Гранат, ки дар Чини қадим ziyawu ё ziyawu номида мешавад, як гурӯҳи маъданҳоест, ки дар асри биринҷӣ ҳамчун сангҳои қиматбаҳо ва абразивҳо истифода мешуданд.Гранати маъмул сурх аст."Гарнет"-и инглисӣ аз "granatus" (гандум) лотинӣ меояд, ки метавонад аз "Punica granatum" (анор) бошад.Ин растаниест, ки тухмии сурх дорад ва шакл, андоза ва ранги он ба баъзе кристаллҳои гранат монанд аст.
Гранатҳои маъмулӣ аз рӯи таркиби химиявии худ ба шаш намуд тақсим мешаванд, яъне пироп, алмандин, спесартит, андрадит, Гроссюляр ва вариантҳо Цаворит, Гессонит ва Уваровит мебошанд.Гранат ду силсилаи маҳлули сахтро ташкил медиҳад: (1) гранати сурхи оҳани алюмин гранати марганеци алюминий ва;(2) гранати калсий хром гранат калсий алюминий гранат калсий оҳан гранат.Гранат дар ҷаҳон фарқияти дараҷа надорад.Ба истилоҳ «А»-ҳо аз рӯи ақидаҳои шахсӣ фарқ мекунанд.Як гранат метавонад рақамҳои гуногунро дар дастҳои гуногун гӯяд.[1]
Ном | гранати табиии зард |
Ҷои пайдоиш | Хитой |
Навъи сангҳои қиматбаҳо | Табиӣ |
Ранги сангҳои қиматбаҳо | зард |
Маводи сангҳои қиматбаҳо | гранат |
Шакли сангҳои қиматбаҳо | Буриши Brilliant Round |
Андозаи сангҳои қиматбаҳо | 3,0мм |
Вазни сангҳои қиматбаҳо | Аз рӯи андоза |
Сифат | A+ |
Шаклҳои дастрас | Шакли мудаввар / мураббаъ / нок / байзавӣ / маркиз |
Ариза | Заргарӣ/либосҳо/пандент/ангуштарин/соат/гуш/гарданбанд/дастпона |
Таркиби химиявии гранат нисбатан мураккаб буда, унсурҳои гуногун комбинатсияи гуногунро ташкил медиҳанд, аз ин рӯ як қатор оилаҳои гранатҳо бо сохтор ва тасвири якхела ба вуҷуд меоянд.Формулаи умумӣ a3b2 (SiO4) 3 аст, ки дар он а унсурҳои дувалентӣ (калсий, магний, оҳан, марганец ва ғ.) ва В унсурҳои севалентӣ (алюминий, оҳан, хром, титан, ванадий, цирконий ва ғайра) мебошад.Ангури алюминийи магнезия маъмул аст, ки дар таркибаш хром ва оҳан элементҳо дорад ва сурхи хун, сурхи бунафш ва қаҳваранг аст;Дуюм гранати алюминийи оҳанӣ аст, ки сурхи арғувон аст.Кристал бо рушди инклюзия метавонад нури ситораҳои чорченакаро канда кунад;Ангури оҳании магний ранги сурхи арғувони гулобӣ аст, ки яке аз навъҳои муҳими сангҳои гаронбаҳост;Гранати алюминийи калсий дорои микроэлементҳо ванадий ва ионҳои хром дорад, бинобар ин онро навъи сабзи дараҷаи олӣ меноманд.
Аз сабаби якхела будани радиуси катионҳои севалентӣ дар байни онҳо ивазкунии изоморфӣ осон аст.Катионҳои дивалентӣ гуногунанд.Азбаски CA радиусаш аз плазмаи мг, Fe ва Mn калонтар аст, иваз кардани он бо изоморфизм душвор аст.Аз ин рӯ, гранат одатан ба ду силсила тақсим мешавад:
(1) Силсилаи алюминий: mg3al2 (SiO4) 3 - fe3al2 (SiO4) 3 - mn3al2 (SiO4) 3
Ин як силсилаи изоморфӣ аст, ки аз катионҳои дувалентӣ ба монанди Mg, Fe ва Mn бо радиуси хурд ва катионҳои севалентӣ ба монанди ал.Ба навъҳои маъмул гранати алюминийи магний, гранати алюминийи оҳанӣ ва гранати алюминийи марганецӣ дохил мешаванд.
(2) Силсилаи калсий: ca3al2 (SiO4) 3 - Ca3Fe2 (SiO4) 3 - ca3cr2 (SiO4) 3
(3) Ин як силсилаи изоморфӣ мебошад, ки дар он катионҳои дувалентии CA бо радиусаш калон бартарӣ доранд.Умумтарин гранатҳои алюминийи калсий, гранати оҳани калсий ва гранати хромии калсий мебошанд.Илова бар ин, торҳои баъзе гранатҳо инчунин бо ионҳои OH пайваст карда мешаванд, то зернамудҳои обӣ, ба монанди гранати алюминийи калсийро ба вуҷуд оранд.Аз сабаби ивазкунии васеъи изоморфӣ, таркиби химиявии гранат одатан хеле мураккаб аст.Таркиби гранат дар табиат одатан ҳолати гузариши ивазкунии изоморфӣ мебошад ва каме гранатҳо бо ҷузъҳои узвҳои ниҳоӣ мавҷуданд.[2]